W lasach żyje ok. 60 proc. z 618 gatunków kręgowców występujących w Polsce. Rozwój cywilizacji zachwiał odwieczną równowagą i regułami obowiązującymi w ekosystemach leśnych, co wpływa także na bytujące tam zwierzęta. Dlatego obecnie ich liczebność, sposoby opieki nad nimi, a także możliwości zapobiegania szkodom od zwierzyny – reguluje prawo: polskie i unijne.

Łowiectwo jest elementem ochrony środowiska przyrodniczego – tak definiuje je ustawa „Prawo łowieckie" z 1995 r. Zwierzęta łowne (20 proc. gatunków ssaków i 12 proc. ptaków występujących w Polsce) są dobrem ogólnonarodowym i własnością Skarbu Państwa. Gospodarowaniem zwierzyną łowną, zgodnie z zasadami ekologii oraz racjonalnej gospodarki leśnej, rolnej i rybackiej, zajmują się myśliwi zrzeszeni w Polskim Związku Łowieckim oraz leśnicy.
 

Szkody łowieckie

Gospodarkę łowiecka w Nadleśnictwie Spychowo prowadzi 6 kół łowieckich w 7 obwodach w ramach Rejonu Hodowlanego nr 3 „Puszcza Piska". Trzy obwody zaliczono pod względem żyzności siedlisk w łowiskach do kategorii słabych, trzy do średnich, a jeden jest dobrych.

Podstawowym celem prowadzonej gospodarki łowieckiej w nadleśnictwie jest utrzymanie optymalnej (to znaczy umożliwiającej prowadzenie prawidłowej gospodarki leśnej) ilości zwierzyny w jej bogactwie gatunkowym.
Aby osiągnąć optymalną ilość zwierzyny prowadzone są działania w następujących kierunkach:
 

• Utrzymanie właściwych stanów zwierzyny płowej,

• Aktywne i twórcze współdziałanie z kołami łowieckimi,

• Wykorzystanie szerokiego wachlarza działań z zakresu hodowli lasu, które maja służyć ograniczeniu szkód od zwierzyny.

W Nadleśnictwie Spychowo wdrożona została metoda inwentaryzacji zwierzyny płowej polegająca na 4 – 5 krotnym liczeniu tropów na transektach, których łączna długość wynosi ok. 80 km. Obliczenia wyników następują przy zastosowaniu programu komputerowego przez jednostki naukowe. Struktura wiekowa i płciowa populacji podstawowych gatunków określana jest na podstawie obserwacji prowadzonych przez myśliwych i leśników.

Wymagamy, aby koła łowieckie w wysokim procencie realizowały plany odstrzału samic zwierzyny płowej. Niewykonanie odstrzału samców nie skutkuje udziałem w kosztach ochrony lasu przed zwierzyną.

Przekonujemy koła łowieckie i staramy się wdrożyć do praktyki zaniechanie dokarmiania zwierzyny w czasie normalnych warunków pogodowych. Zapobiega to sztucznemu grupowaniu się zwierzyny. Zachęcamy i ułatwiamy zakładanie poletek łowieckich na terenie nadleśnictwa.

Dążąc do ograniczenia szkód od zwierzyny wykorzystujemy wszystkie przedsięwzięcia hodowlane od przygotowania gleby przez trzebieże na cięciach rębnych kończąc.

Aby ograniczyć wydeptywanie młodych drzewek przez zwierzynę stosujemy:
 

• Przygotowanie gleby frezem leśnym i pługiem aktywnym na wałkach,

• Sadzimy na wałkach oraz szeroko stosujemy odnowienia naturalne

Wzbogacamy uprawy o gatunki liściaste na siedliskach głównych. Pielęgnację upraw ograniczamy do niezbędnego minimum. Przy wykonywaniu tych zabiegów zapewniamy osłonę boczną gatunkom podstawowym, jednocześnie utrudniając do nich dostęp. Przeszkadzające gatunki domieszkowe nie wycinamy a jedynie ograniczamy ich wzrost. Maja one wzbogacać bazę żerową i pełnić rolę osłony przed szkodami od zwierzyny.

Część czyszczeń wykonujemy w miesiącach jesienno-zimowych aby obalane drzewa mogły być spałowane. Czyszczenia wykonujemy etapami dzieląc powierzchnię na działki, żeby żer do spałowania był  możliwie długo dostępny. Młodniki sosnowe utrzymujemy w dużym zwarciu. Trzebieże prowadzone w okresie jesienno–zimowym mają za zadanie dostarczyć bazy żerowej do spałowania w sposób ciągły i w ten sposób odciągać zwierzynę od upraw. Również gałęzie na zrębach są dłużej przetrzymywane w celu zwiększenia materiału do spałowania.

Nadleśnictwo wycofało się z grodzenia całych upraw. Grodzone są kępy gatunków liściastych. Przy zabezpieczaniu upraw iglastych od zgryzania stosujemy pakułowanie. Ochrona drzew od spałowania polega na chropowaceniu kory. Koła łowieckie, które niezrealizowany planu odstrzału partycypują w kosztach ochrony lasu przed zwierzyną.

Nadleśnictwo Spychowo prowadzi również wielkoobszarową inwentaryzację dużych drapieżników (wilków i rysi) metodą tropień zimowych na transektach (ok 260 km w nadleśnictwie). Wyniki tych prac są brane pod uwagę przy planowaniu pozyskania zwierząt kopytnych (jelenia, sarny, dzika), które są głównym pokarmem tych drapieżników.